Bewegingsverlies betekent verlies van homeostasie (balans) in het lichaam en ontstaat door externe oorzaken (van buiten af) of door interne processen (in het lichaam zelf). Overbelasting van weefsels speelt hierbij een centrale rol. Te grote krachten van buitenaf tasten de kwaliteit van weefsels aan, dit leidt tot verhardingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een harde val of kneuzing (ook in het verre verleden), een operatie of soms zelfs een (gecompliceerde) tandheelkundige probleem.

Ook een zware bevalling kan aanleiding geven tot bewegingsverlies. Processen vanuit het lichaam zèlf verlopen ingewikkelder.

Erfelijkheid kan een rol spelen; bepaalde bloedlijnen hebben van nature een hardere of stuggere bouw.

Ontstekingen in weefsels kunnen littekens achter laten.Overbelasting door verkeerde voeding kan uiteindelijk leiden tot ophoping van gifstoffen, waardoor de weefsels verharden.

Overbelasting door de rijtechniek van de ruiter, de ruiter heeft zelf klachten (bv. rugpijn) en moet daardoor fel compenseren om zijn eigen pijn te kunnen verbijten.
Andere interne krachten, en vaak veel subtieler, zijn gevoelens en emoties. Organen en weefsels worden hierdoor beïnvloed. Langdurige stress (grote wedstrijden, transport…) en spanning zetten de (bij)nieren en darmen onder druk. Lever en gal hebben het zwaar te verduren als ergernis, irritatie, woede, niet kan worden geuit. Angst werkt verstijvend. Dit heeft nadelige gevolgen voor o.a. beweging van nieren en longen. We hebben het over gewone, dagelijks voorkomende emoties, maar het negatieve effect is het gevolg van het langdurig bestaan daarvan.

Elk dier en mens heeft van nature een innerlijke kracht die er naar streeft het lichaam zo gezond mogelijk te houden, zich te verdedigen en aan te passen, waardoor ziekte kan overwonnen, kan vermeden worden. Eén van de belangrijkste principes van dit zelfgenezend vermogen is de kracht van het lichaam om de vloeistofstroom in de weefsels op gang te houden.

Principe:
Het lichaam is opgebouwd uit cellen. Een groep cellen met dezelfde soort functie is een weefsel, zoals een spier, een bot, een orgaan en buik- of hersenvliezen. Elk weefsel heeft een bepaalde taak. Om deze uit te voeren hebben de cellen voeding en zuurstof nodig. Dit gebeurt via een transportsysteem: de vloeistofstroom langs de cellen. De afvalstoffen, die de cel uitscheidt, worden hierlangs ook afgevoerd. Zo wordt het weefsel ververst en stroomt er voldoende voeding langs de cellen. Het lichaam blijft gezond zolang de vloeistofstroom intact blijft en de weefsels soepel, elastisch en beweeglijk zijn. Wanneer weefsels hun beweeglijkheid verliezen vermindert de aan- en afvoer van de vloeistofstroom en daardoor raakt het weefsel verzadigd met afvalstoffen. Het weefsel verzuurt en de cellen worden zwak of ziek. Ze kunnen hun taak niet meer goed uitoefenen. Dit kan pijnklachten geven en verstoort allerlei mechanismen, waardoor het paard uiteindelijk ziek kan worden. Als de vloeistofstroom in de weefsels zich niet op eigen kracht herstelt, bevordert de osteopaat dit door de beweeglijkheid van de weefsels te verbeteren en daardoor neemt het zelfgenezend vermogen van het lichaam weer toe.

De osteopathie vindt zijn oorsprong in de vorige eeuw en is ontwikkeld door de Amerikaanse arts Andrew T. Still (1828-1917). Hij combineerde zijn medische kennis met zijn eigen, nieuwe inzichten. Zo kwam hij tot het inzicht dat alle lichaamsweefsels een zekere mate van beweging behoren te vertonen onafhankelijk van de hartslag en ademhaling en dat verlies van deze beweeglijkheid een nadelige invloed heeft op de gezondheid. Hij ontwikkelde een manier om met zijn handen weefsels met verminderde beweeglijkheid in het lichaam te kunnen opsporen. Met speciale handelingen herstelde hij de beweeglijkheid, om zo een genezend effect op het lichaam uit te oefenen. Deze behandelwijze was toen al en is nu nog steeds revolutionair omdat het lichaam wordt aangezet tot zelfgenezing op ogenschijnlijk eenvoudige en subtiele wijze.

Een uitspraak van Still in dit verband is: Daar, waar de weefsels goed beweeglijk zijn, krijgt ziekte geen kans. In 1891 stichtte Still in Kirksville ‘The American School of Osteopathie’. Dit was het startsein voor een verdere uitwerking en ontwikkeling van de osteopathie. De osteopathische denkwijze is holistisch, d.w.z. er wordt geen ziekte behandeld, maar de zieke mens! Belangrijk binnen de osteopathische denkwijze is het feit dat alles in het menselijk lichaam beweeglijk is, bewegen kan en vooral bewegen moet! Deze bewegingen gaan van groot (armen en benen en romp) tot zeer klein en specifiek (organen en zenuwstelsel). En wel 24 uur per dag. Opbouwend op de kennis en de technieken van deze grondlegger zijn verschillende opdelingen gemaakt binnen de osteopathie die we vandaag de dag kennen en één daarvan is osteopathie voor dieren en dan in het bijzonder voor paarden. De grondleggers van deze behandelingswijze in België, Nederland en Duitsland zijn Dhr. Frank Dirckx, Stefan Alen, beide lesgevers aan het International College for Research on Equine Osteopathie en wijlen Dhr. Patrick Evrard. De jarenlange inspanningen van deze mensen samen met alle gastdocenten en studenten moeten de toekomst van het beroep van paardenosteopaat tot een volwaardige therapie tillen binnen de wereld van de dierenartsen.